Światowa Organizacja Zdrowia WHO zaleca, aby w ciągu dnia nie spożywać więcej niż 7-8 g soli na dobę (płaska łyżeczka do herbaty).

Zbyt duża ilość soli w naszym organizmie przyczynia się do rozwoju wielu groźnych chorób, m.in. nadciśnienia tętniczego i udarów mózgu. Ostatnio stwierdzono również, że zapadalność na nowotwór żołądka ma związek z nadmiernym spożyciem soli.

Tradycyjna polska dieta dostarcza za dużo soli kuchennej. Przeciętnie w ciągu doby spożywamy jej aż 16 g, podczas gdy zapotrzebowanie organizmu ludzkiego wynosi 1,2-2,4 g na dobę. Sód zawarty w soli odgrywa ważną rolę w wielu procesach metabolicznych zachodzących w naszym organizmie: reguluje gospodarkę kwasowo-zasadową, wpływa na regulację osmotyczną w płynach ustrojowych, pomaga w utrzymaniu właściwej objętości i ciśnienia krwi. Jest też odpowiedzialny za przewodzenie impulsów nerwowych i skurczów mięśni oraz transport aminokwasów, cukrów i wielu witamin w tkankach.

Nadmiar soli w naszym organizmie jest jednak szkodliwy dla zdrowia. Trzeba pamiętać, że 60% spożywanej soli dodajemy do potraw podczas gotowania i w trakcie jedzenia. Reszta pochodzi z produktów przemysłowych (30%) i naturalnej żywności (10%). Najwięcej soli dostarczają sery żółte, konserwy mięsne i rybne, ryby wędzone, wędliny, mieszanki przyprawowe, koncentraty sosów, kostki bulionowe, zupy w proszku. Źródłem jej dużej ilości jest też żywność typu "fast-food" - frytki, pizza, hamburgery, hot-dogi.

Warto dodać, że pojawiają się już na naszym rynku produkty o zmniejszonej zawartości soli, na przykład pieczywo czy niesolony sok pomidorowy.

Najlepszym sposobem zmniejszenia spożycia soli jest ograniczenie jej używania podczas przygotowywania posiłków i dosalania przy stole. Liczne badania wykazały, że w przypadku wielu zup, potraw mięsnych i półmięsnych większość osób, jeżeli ma możliwość wyboru, woli niższe stężenia soli niż zwyczajowo stosowane. Sól nie musi być dodawana na przykład podczas gotowania warzyw, zwłaszcza jeżeli gotujemy je w garnkach ze stali szlachetnej, gdzie utrata składników mineralnych jest naprawdę niewielka.

Ograniczenie dodatku soli podczas przyrządzania potraw będzie łatwiejsze, jeżeli wykorzystamy naturalne przyprawy ziołowe i korzenne w celu uatrakcyjnienia smaku i zapachu różnych dań. Najlepsze rezultaty daje stosowanie takich przypraw jak bazylia, estragon, tymianek i imbir.

* Bazylia - charakterystyczna dla kuchni włoskiej i francuskiej. Zwykle jest używana jako suszone ziele, choć coraz częściej możemy kupić świeże roślinki w doniczce. Ma korzenny aromat, nieco zbliżony do goździków czy gałki muszkatołowej, i słonawy smak. Ziele bazylii poleca się do przyprawiania pasztetów, farszy, sałatek, surówek, zup oraz kiszonej kapusty i kiszonych ogórków. Wpływa również korzystnie na trawienie.

* Estragon - jako przyprawa jest używane przede wszystkim świeże ziele. Po wysuszeniu i sproszkowaniu znaczna część jego aromatu niestety szybko zanika. Estragon jest stosowany do przyrządzania mięs, sosów, marynat, kiszonej kapusty i kiszonych ogórków.

* Tymianek - zawiera wiele substancji smakowo-zapachowych, co powoduje, że przyprawa ta ma bardzo silny, przyjemny aromat i mocny, nieco piekący smak. Ziele tymianku moż-na używać do przyrządzania przetworów mięsnych, zup, sałatek i marynat. Doskonale maskuje zmniejszenie ilości soli w potrawie.

* Imbir - zazwyczaj znamy tę przyprawę w postaci drobno zmielonego proszku. Smak imbiru można określić jako dość ostry z gorzką nutą w tle. Najpowszechniej jest stosowany do produkcji przetworów owocowych. Warto go jednak również wykorzystać do przyrządzania mięs, sosów i zup (np. flaków). Imbir w kawałkach jest doskonałym dodatkiem do marynat.

W przypadku niektórych chorób, jak nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, kiedy należy w diecie drastycznie ograniczyć ilość soli, można stosować jej substytuty. Powinny one być nieszkodliwe dla zdrowia, mieć właściwości smakowe zbliżone do NaCl i czysty słony smak. Dotychczas nie udało się jednak stworzyć takiego idealnego substytutu. Najczęściej stosuje się mieszaninę chlorku potasu i chlorku sodu w różnych proporcjach oraz kwasy organiczne i ich sole. Należy pamiętać, że niskosodowych substytutów soli zawierających potas nie powinny używać osoby cierpiące na cukrzycę i niektóre schorzenia nerek.

Źródło: ''Żyjmy dłużej'' maj1999